ช่วงสถานการณ์ระบาดของไวรัสโควิด-19 โรคพยาบาลและคลินิกต่าง ๆ กลายเป็นสถานที่เสี่ยงติดเชื้อโรคอันตรายที่ไม่มีใครอยากเยี่ยมกรายเข้าไป แต่วันดีคืนดีเกิดเจ็บไข้ได้ป่วย มีโรคประจำตัวต้องปรึกษาแพทย์ทำอย่างไร “Telehealth” เป็นเทคโนโลยีการสื่อสารเข้ามาเป็นคำตอบด้านบริการสุขภาพซึ่งให้ความอุ่นใจกับผู้ป่วย สามารถปรึกษากับแพทย์โดยตรง ไม่ต้องเดินทางออกไปเสี่ยงนอกบ้าน
คำว่า Telehealth แตกต่างจาก Telemedicine แต่มีความเกี่ยวข้องกัน โดย Telehealth คือเทคโนโลยีระบบการสื่อสารที่ใช้ในทางการแพทย์ ส่วน Telemedicine เป็นระบบบริการด้านสุขภาพที่ผู้ป่วยปรึกษาและรักษากับแพทย์ได้โดยตรงผ่านเทคโนโลยีการสื่อสาร โดยบุคลากรทางการแพทย์ใช้เทคโนโลยีการประชุมจอภาพเพื่อทำการวินิจฉัยโรคและรักษาโรคให้กับผู้ป่วยโดยไม่ต้องเดินทางไปโรงพยาบาล หมดปัญหาเรื่องเวลาและสถานที่ไม่เอื้ออำนวย
บริการระบบแพทย์ทางไกลเกิดขึ้นในต่างประเทศมานานแล้ว แต่ปัจจุบันเริ่มแพร่หลายในเมืองไทยมากขึ้นซึ่งเป็นผลลัพธ์ด้านบวกจากสถานการณ์โควิดกระตุ้นให้สถานพยาบาลจำนวนมากให้บริการสุขภาพทางไกลมากขึ้น ทั้งการรักษาโรคทางกายทั่วไปและผู้ป่วยที่มีปัญหาสุขภาพจิต สามารถติดต่อที่ปรึกษาออนไลน์เพื่อขอคำแนะนำและการสนับสนุนได้
แน่นอนว่าระบบแพทย์ทางไกลมาพร้อมกับ Telehealth เป็นนวัตกรรมอุปกรณ์ตรวจสอบสุขภาพทางไกลซึ่งส่วนใหญ่ใช้ติดตามการเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาพของผู้ป่วย ทำให้แพทย์สามารถวินิจฉัยโรคและทำการรักษาได้แบบไม่สัมผัส ซึ่งเป็นวิธีที่เหมาะกับสถานการณ์และวิถีชีวิตในยุคโควิด ทำให้แพทย์ติดตามผลการรักษาและคาดการณ์ภาวะฉุกเฉินที่อาจเกิดกับผู้ป่วยได้ เช่น อาการเบาหวาน ภาวะหัวใจ เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาเทคโนโลยีที่ช่วยลดการสัมผัสและการติดเชื้ออื่น ๆ เช่น หุ่นยนต์ผ่าตัดที่ช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อระบาดรวมถึงเพิ่มความแม่นยำในการผ่าตัดทำให้ผลการรักษาเป็นที่น่าพอใจยิ่งขึ้น
อินเทอร์เน็ตเป็นเทคโนโลยีสำคัญที่มีเข้ามาเปลี่ยนวิถีชีวิตของผู้คนตั้งแต่การติดต่อสื่อสาร การซื้อสินค้าและบริการ การค้นข้อมูลเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพ และทำให้ประชาชนได้เข้าถึงบริการด้านสุขภาพมากขึ้น ตัวอย่างเช่น ผู้ป่วยเบาหวานใช้โทรศัพท์มือถืออัปโหลดรายการอาหาร รายการยา และระดับน้ำตาลในเลือดส่งไปยังให้พยาบาลตรวจสอบ ดาวน์โหลดแอปพลิเคชันการนับคาร์โบไฮเดรตลงในมือถือเพื่อติดตามพฤติกรรมการบริโภคและการออกกำลังกาย เพื่อประเมินว่าต้องการอินซูลินระดับไหน ผู้ป่วยเช็กผลทดสอบเลือดได้ผ่านระบบออนไลน์ นัดหมายกับแพทย์ และรับใบสั่งยาทางอีเมล จากนั้นสั่งซื้อยาหรืออุปกรณ์ทดสอบผ่านทางออนไลน์ได้ทันที
ผู้ป่วยที่อาศัยอยู่ในชุมชนที่ห่างไกลจากโรงพยาบาลจะได้รับแจ้งเตือนนัดหมายไปเช็กสุขภาพกับแพทย์ หรือแจ้งเตือนเรื่องฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทางอีเมล ไลน์ หรือโทรศัพท์ ทำให้เข้าถึงบริการดูแลสุขภาพสะดวกยิ่งขึ้น ติดตามตัวมาตรวจรักษาและวินิจฉัยจากแพทย์ได้เร็วและง่ายขึ้น ทั้งประหยัดเวลาไม่ต้องไปรอคิว ลดจำนวนคนแออัดที่โรงพยาบาล ระบบแพทย์ทางไกลนับว่าเหมาะสำหรับการดูแลรักษาอาการเจ็บป่วยไม่รุนแรงและติดตามอาการของผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคหัวใจ ซึ่งจำเป็นต้องปรึกษาและติดตามผลกับแพทย์อยู่เป็นประจำ ทำให้แพทย์สามารถควบคุมการรักษาผู้ป่วยในแต่ละวันได้ดีขึ้นด้วย
ช่วงสองปีที่ผ่านมาวิกฤตโควิด-19 มีผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงในหลาย ๆ ด้าน ทำให้คนเราใส่ใจดูแลสุขภาพ ซื้อสินค้าทางออนไลน์ ชำระเงินผ่านระบบดิจิทัล และใช้บริการระบบการแพทย์ทางไกลเพื่อเข้าถึงการรักษาอย่างปลอดภัยยิ่งขึ้น
