การทำบุญด้วยการปล่อยสัตว์ที่กำลังจะถูกนำไปฆ่านั้น เป็นความนิยมของคนไทยมาแต่โบราณ ซึ่งเชื่อว่าเป็นการช่วยให้สัตว์มีชีวิตรอดและเกิดกุศลที่ยิ่งใหญ่ ทำให้คนที่ปล่อยสัตว์ได้บุญสูง แคล้วคลาดจากอันตรายร้ายแรงได้
สัตว์ที่คนไทยนิยมปล่อยจะมีความหมายต่างกัน ดังนี้
1. ปลาไหล
ปลาไหลเป็นปลาที่มีรูปร่างคล้ายงู ทำให้มีความเชื่อว่า เมื่อปล่อยปลาไหลจะทำให้ชีวิตลื่นไหล ทำสิ่งใดก็ไม่มีอุปสรรค และทำให้พ้นภัยจากคนที่คิดร้ายด้วย
2. เต่า
เต่าเป็นสัตว์ที่มีอายุยืนและมีกระดองที่แข็งแรงช่วยป้องกันตัวเองให้พ้นภัยจากสัตว์ใหญ่ การปล่อยเต่าจึงทำให้ผู้ที่ทำบุญมีอายุยืน โรคภัยต่าง ๆ ที่เป็นอยู่อาการทุเลาหรือหายได้ ส่วนผู้ที่กำลังมีเคราะห์ร้ายก็จะทำให้ชีวิตพ้นจากอุปสรรคได้อย่างน่าอัศจรรย์
3. หอยขม
หอยขมเป็นสัตว์ที่มีชื่อแสดงถึงความขมขื่นเศร้าโศก การปล่อยหอยขมจึงเป็นการทำให้หมดทุกข์โศก พ้นจากเรื่องที่ทำให้เสียใจหรือเครียดต่าง ๆ เหมาะกับผู้ที่กำลังประสบปัญหาในชีวิตอย่างมาก
4. นก
นกเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นอิสระ การปล่อยนกจึงเหมือนเป็นการเริ่มต้นชีวิตใหม่ ที่หมดจากปัญหาภาระต่าง ๆ ทั้งด้านการงาน การเงินและปัญหาครอบครัวได้
การปล่อยสัตว์เป็นการทำบุญที่ดี แต่ทั้งนี้ต้องพิจารณาองค์ประกอบต่าง ๆ ด้วย เช่น
1. สถานที่ซื้อสัตว์
ควรเป็นตลาดที่แม่ค้ากำลังจะนำสัตว์เหล่านั้นไปฆ่า เพื่อเป็นการช่วยให้สัตว์เหล่านั้นได้รอดชีวิตจริง ๆ ซึ่งมีคำเรียกว่า เป็นการช่วยชีวิตหน้าเขียง เป็นสิ่งที่ทำแล้วมีบุญใหญ่เกิดขึ้นทันที
2. สถานที่นำสัตว์ไปปล่อย
ควรศึกษาว่าสัตว์แต่ละชนิดเติบโตในน้ำแบบใด เช่น น้ำเค็ม น้ำจืด น้ำกร่อย พื้นที่ลุ่ม น้ำลึก น้ำตื้น ฯลฯ เพราะหากปล่อยไม่เหมาะสม ก็อาจเป็นการสร้างบาปที่ทำให้สัตว์เหล่านั้นเสียชีวิตจากการไม่สามารถเติบโตหรือเป็นอาหารให้แก่สัตว์เจ้าถิ่นได้
3. ปลอดภัยจากคน
สถานที่ปล่อยสัตว์หลายแห่ง อาจมีคนรอจับสัตว์เหล่านี้ขึ้นไปขายหรือนำไปประกอบอาหาร ดังนั้นก่อนการปล่อยสัตว์ควรเลือกบริเวณที่เป็นเขตอภัยทานในวัด ซึ่งอาจปรึกษาพระลูกวัด ว่าควรปล่อยบริเวณใดถึงจะปลอดภัย หรือหากปล่อยตามคูคลองแม่น้ำ ก็ต้องดูว่าไม่มีคนตกปลา เหวี่ยงแห ฯลฯ อยู่บริเวณนั้นด้วย
หลังการปล่อยสัตว์ชนิดต่าง ๆ คนไทยมีความเชื่อว่าจะไม่บริโภคสัตว์นั้น ๆ ตลอดชีวิต เช่น คนที่ปล่อยปลาไหล ก็จะไม่รับประทานเมนูอาหารจากปลาไหล เช่น ผัดเผ็ดปลาไหล เป็นต้น เราหวังว่าบทความนี้จะให้ข้อมูลและข้อคิดที่ดีจากการทำบุญปล่อยสัตว์ เพื่อให้ทุกท่านนำไปปฏิบัติในการทำบุญทุกเทศกาลได้
